W ostatnim czasie ujawniła się przynajmniej jedna kampania, w ramach której jeden wnioskodawca wysyła do wielu jednostek realizujących zadania publiczne zapytania o inspektorów ochrony danych. Zapytania przekazywane są w trybie dostępu do informacji publicznej.
Przykładowe zapytanie:
na podstawie art. 61 w związku z art. 8 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej oraz art.2 ust.1 Ustawy o dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 r. składamy wniosek o udzielenie następującej informacji publicznej.
Czy Państwa jednostka korzysta z usług osób fizycznych lub podmiotów zewnętrznych w zakresie pełnienia obowiązków Inspektora Ochrony Danych, a jeżeli tak prosimy o podanie:
- daty zawarcia i zakończenia obowiązywania umowy,
- wysokości wynagrodzenia z tytułu świadczenia usługi,
- przedłożenia kopii zawartej umowy w formie elektronicznej (skan),
- sposobu wyboru wykonawcy (na podstawie zapytania ofertowego, zapytania o cenę, przetargu, z wolnej ręki, inne)
Na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej prosimy o przesłanie informacji w ustawowym terminie, we wskazanym powyżej zakresie, wyłącznie pocztą elektroniczną na adres: <adres>
Transparentność administracji publicznej
Oczywistym jest, że administracja publiczna powinna być jak najbardziej transparentna. W świetle ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz w orzecznictwie można doszukać się interpretacji, iż informacją publiczną jest nie tylko dokument wytworzony w ramach danej jednostki, ale również inne dokumenty wytworzone przez podmioty zewnętrzne na użytek danego podmiotu publicznego (na jego zlecenie). Jest to o tyle ważne, że udostępnianiu podlegają nie tylko dokumenty publiczne, ale również te, które mogą zawierać informację publiczną.
W ramach udostępnianych dokumentów mogą znajdować się:
- Dokumenty wytworzone przez jednostkę.
- Zawarte umowy (kopie) oraz rejestry umów.
- Faktury dotyczące realizacji umów na rzecz podmiotów publicznych.
Dane nie podlegające udostępnieniu
Wszelkie umowy zawarte pomiędzy jednostką realizującą zadania publiczne, a przedsiębiorcą (a nawet osobą fizyczną) zawierają dane o charakterze publicznym mimo, że nie są dokumentami urzędowymi. Znaczna część danych z takich umów podlega udostępnieniu. Wyjątkiem są dane osobowe, tajemnica przedsiębiorstwa lub inna tajemnica zdefiniowana ustawowo. Takie stanowisko przedstawiane jest w orzecznictwie.
W związku z powyższym, zapisy umowne dotyczące wsparcia IOD podlegają udostępnieniu, poza imieniem i nazwiskiem przedstawiciela wykonawcy oraz adresem jego zamieszkania. Miejsce prowadzonej działalności można zostawić gdyż jest i tak w rejestrze CEIDG.
Nie podlegają udostępnieniu w trybie dostępu do informacji publicznej niektóre dokumenty opisujące wdrożone rozwiązania techniczne i organizacyjne, których upublicznienie mogłoby naruszyć bezpieczeństwo danych prawnie chronionych,
Jeżeli wniosek dotyczy np. udostępnienia umowy (skanu), należy wówczas usunąć wrażliwe dane. Czasem może się okazać koniecznym usunięcie podpisów, gdyż naszym zdaniem mogą stanowić daną o charakterze biometrycznym. Jest to jednak kontrowersyjny zabieg, ponieważ nie ma orzecznictwa w tym zakresie (czy podpis może stanowić daną biometryczną).
Ograniczenia w dostępie do informacji publicznej
Jedyną możliwość ograniczenia dostępu do informacji publicznej można odnaleźć w zapisach samej ustawy. Nie należy jej traktować jako ograniczenia dostępu do informacji publicznej, ale jako zabezpieczenie przed utrudnianiem wykonywania zadań niewielkich jednostek.
Jedną z możliwości jest „uporczywe” wnioskowanie o dostęp do informacji publicznej utrudniające pracę niewielkich jednostek publicznych (szkoły, przedszkola, inne niewielkie JST). Wówczas można mówić o innym celu wnioskodawcy niż sama chęć pozyskania informacji publicznej. Takiego uzasadnienia można się doszukać w wyroku NSA z dnia 7 grudnia 2011 r., I OSK 1737/11.
Kolejnym zabezpieczeniem jest wnioskowanie o dostęp do informacji publicznej, której udostępnienie wymaga od jednostki dużych nakładów pracy. Przy takich wnioskach, jednostka publiczna może nawet zadośćuczynienia finansowego adekwatnego do nakładów czasowych lub finansowych przy wywiązaniu się ze swojego obowiązku chcąc zrealizować dany wniosek.
Orzecznictwo i interpretacje
Jest wystarczająca baza orzeczeń, interpretacji i publikacji na temat dostępu do informacji publicznej, aby obie strony wiedziały o co można wnioskować i jak się z pewnych obowiązków prawidłowo wywiązać. Bez problemu można je odnaleźć w sieci. Niezależnie od źródła, należy przyjąć, że dostęp do informacji publicznej (dokumentów urzędu lub innych dokumentów wytworzonych na jego rzecz, a zawierających informację publiczną) przysługuje każdemu obywatelowi, a sam wniosek nie musi zawierać ani nazwiska, ani uzasadnienia. Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że informacja publiczna zawsze dotyczy sfery faktów (są nimi treść dokumentów, treść wystąpień, opinii i ocen).
- Wyrok NSA z dnia 30 października 2002 r., II SA 181/02
- Wyrok WSA w Warszawie, II SAB/Wa 28/08
- Wyrok WSA w Warszawie z dnia 14 października 2009 r., II SAB/Wa 81/09
- Wyrok NSA z dnia 7 grudnia 2011 r., I OSK 1737/11
- Wyrok NSA z dnia 21 czerwca 2012 r., I OSK 752/12